Telomer; her bir DNA sarmalımızın ucunda bulunan ve kromozomları koruyan kılıflardır. Aklımızda daha rahat canlanması için şu benzetmeyi yapmak doğru olabilir. Ayakkabı bağcıklarımızın ucundaki plastik parçalara benzetebiliriz. İşte bu kılıflar, vücudumuzdaki tüm hücrelerdeki DNA sarmallarının ucunda bulunurlar. Her bir hücremiz 23 kromozom çiftinden oluştuğu için bu durumda her birinin 92 telomeri vardır düşüncesi doğrudur. Gençliğimizi hücrelerimizin sürekli devinim içinde bölünmesine borçluyuz. Ama bu süreç aynı zamanda telomerlerimizin de kısalmasına neden olduğu için bir risk taşır. Farkında olmadan ya da bilerek; stres, sigara, obezite, egzersiz eksikliği, kötü beslenme alışkanlıkları vb. nedenler ile telomerlerimiz iyice kısalırlar. Bu kısalma süreci kritik noktaya ulaştığında artık hücrelerimiz bölünmemeye başlar. Yapılan araştırmalarda ortaya çıktığına göre bu hücrelerimiz 50-60 kez ancak bölünebilirler. Bu yaşanılan sürece ‘’Hayflick Limiti’’ denilir. 1960’larda Dr. Hayflick tarafından tanımlanan bu duruma göre insan en iyi koşul ve ortamda yaşasa bile ancak 125 yaşına kadar yaşayabilir.
125 yaşına kadar yaşamak ister misiniz?
2 tür telomer kısalmasından bahsedebiliriz.
İlki, bazal düzeyde olan kısalmadır. Hayflick’in tanımladığı, telomerlerin kendini kısaltmasıdır ki, teorik olarak ömrümüzün 125 yıl ile sınırlı olduğunu söyler. Henüz 125 yaşına ulaşan bir insan olmasa da en çok yaklaşan kişi 122 yaşına kadar yaşayan Jeanner Calment’tir.
ikincisiyse, hızlandırılmış telomer kısalmasıdır. Yaşamdaki tercihlerimiz ile belirlenir ve aldığımız iyi ya da kötü her yaşamsal kararlar telomerler üzerinde etkili olur. Sigara içmek, stresli bir yaşam, beslenme alışkanlıkları vb.
Neler yapmalısınız?
C ve E vitaminlerini almalısınız, bunlar antioksidan etki gösterir.
Omega 3 yağ asitlerini almalısınız.
D3 vitamini almaya çalışın.
Düzenli ve aktif spor yapmaya çalışın.
Stres düzeyini azaltmaya çalışın ve düzenli meditasyon yapın.
Neler yapmamalısınız?
Aşırı kilolu olmaktan kaçının.
Ne olursa olsun negatif dünya görüşünü elinizin tersiyle itin.
Depresyondan uzak durmaya çalışın. Depresyona girmek çok kolay, çıkmam ise zordur.
Yaşam felsefiniz hareket olsun.
Sigara kullanmayın, alkol az tüketmeye çalışın.
Maneviyat çok önemlidir. Meditasyon dahil olmak üzere bu tarz aktiviteleri hayatınızın içine katmaya çalışın.
TA-65 nedir?
TA-65, telomerlerin muhafaza edilmesine veya yeniden yapılandırılmasına yardımcı olan, insanların yaşlanmasını yavaşlatan patentli, doğal bitki esaslı bir bileşiktir. Bir kişinin telomerlerleri uzunsa, genel sağlık durumunun iyi olduğu söylenebilir. Kısa telomerlerse, hücresel yaşlanma ve işlev bozukluğu ile ilişkilendirilmektedir. Telomer uzunluğu, kronolojik yaşından ziyade bir kişinin biyolojik yaşının ölçülmesinde önemli bir işaret olarak kabul edilir.
T.A.T testi önemli midir?
Kan örneklerinden elde edilen lökosit hücrelerindeki DNA’ların ucunda yer alan telomerlerin uzunluğunu ölçen bir test metodudur. T.A.T. ile DNA’nın sadece 10.000’de 1’i uzunluğundaki telomerlerin uzunlukları ölçülür. Bu ölçüm nano ölçekte yani milimetrenin milyonda 1’i ölçeğinde ve %5 hassasiyet düzeyi elektron mikroskopları ile yapılır. Kronolojik olarak 50 yaşında olmak tam olarak bir anlam ifade etmeyebilir. Aslında yaşla ilişkili olan hastalıklara daha fazla eğiliminiz olabileceği anlamına gelebilir. Kısa telomerlerinizin olması yüzde yüz bu hastalıklara yakalanacağınız anlamına gelmez ama yine de diğer bireylere göre daha dikkatli olmanız gerektiğini size söyler.