Yıllardır bilim insanları genlerden ve çevresel etmenlerden kaynaklı olduğunu belirttikleri beyaz saç, yapılan araştırmalar sonucunda ispatlanmış oldu. Bu haberin önemi tespit edilen gen ile birlikte bir çok saç sorununa da çözüm bulabilme umududur. Gelin şimdi bu gen haberinden önce saçların nasıl beyazladığına bir göz atalım.
SAÇLARIMIZ NEDEN BEYAZLAR?
Saç tellerinin rengini, saç kökündeki mel anin pigmentlerini yapan hücreler verir. Genç bir saçta bu hücrelerin sayısı 1000 – 2000/mm2 adet civarındadır. Giderek melanin üreten hücre sayısı ve hücrelerin üretimi azalır. 40 yaşından sonra erkekte saç dökülme hızlanır. 40 yaşın üstündeki erkeklerde hormon replasmanı ( azalan hormonu yerine koyma = hormon treatment) + finasteride tedavisi ile saçın dökülmesini ve beyazlanmasını önlemek mümkündür. Beyaz saç telleri de tıpkı renkli saç telleri gibi esnektir ve uzama hızları da aynıdır. Yani beyazlaşan saçların yapısı değişmez. Birçok insanın beyaz ve güçlü saçları olabilir. Pigment azaldığı zaman gri saç, pigment yok olduğu zaman beyaz saç oluşur. Saçın kalitesi, renginden çok yaşlanma belirtileriyle birlikte bozulur. İlerleyen yaşlarda baş derisindeki yağ üretimi azalır. Bu nedenle saçlar da elastikiyetini kaybetmeye ve kurumaya başlar. Bu durumda saçın şekil alması da zorlaşır.
BİR GECEDE SAÇ BEYAZLAR MI?
Saç beyazlaması erkeklerde önce sakalda, kadınlarda kasık ve koltuk altında olur. Her ne kadar saç beyazlaması olağan ve genetik bir olay olsa da ağır stres, ağır anemi, hipertiroidi, ağır endokrin hastalıklar, beslenme bozukluğu ve kanser hastalarında hızlı beyazlanma söz konusu olabilir. Bazı ilaçlar saçın beyazlaşmasını hızlandırır. Türk filmlerine konu olmuş bir gecede beyaz saç görünmesi nadir de olsa görülür.
BİLİM İNSANLARI TAM OLARAK NEYİ BULDU?
bbc.com’un haberine göre saçların beyazlaşmasına neden olan gen tam olarak artık tespit edildi. Bu buluş sayesinde, yaş ilerledikçe saçların beyazlamasının geciktirilmesi veya engellenmesi de kolaylaşacak. Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırma için, Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’dan farklı etnik kökenlere sahip 6 binden fazla gönüllünün DNA örnekleri alınmış. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi melanin adı verilen, deri, saç ve göz zarlarında oluşan biyolojik pigmenti IRF4 geni düzenliyor. Araştırmacılara göre Kromozom 6’da bulunan bu gen saçların beyazlaşmasına neden olan tek gen olmayabilir. University College London’dan Doktor Kaustubh Adhikari, “Saç dökülmesine ve saç rengine etki eden birkaç gen olduğunu zaten biliyorduk fakat insanlarda saçların ağarmasına ve aynı zamanda saç şekline ve yoğunluğuna etki eden bu gen ilk defa tespit edildi” demiş.
SAÇ BEYAZLAMASINDA ÇEVRE FAKTÖRLERİNİN ETKİSİ NE KADARDIR?
Saç köklerinde bulunan melanosit denilen hücreler, saçın renginin oluşmasını sağlıyor. Yaşımız ilerledikçe melanositler pigment üretmeyi bırakıyor ve saçlar doğal rengini kaybedip grileşiyor. Doktor Adhikari, “Keşfettiğimiz genler, saçların beyazlamasında tek başına etkili olmuyor. Ama hala tespit edilmesi gereken birçok farklı faktörle beraber büyük bir rol oynuyor” demiş. Bilim özellikle genetik alanında yaptığı çalışmalarla bizi şaşırtmaya devam ediyor. Gen haritalarımızdaki eksik parçalar yerine kondukça, bugün sorun olan birçok şey gelecekteki çözümüyle unutulup gidecek…