Bazı insanların ciltleri kadife gibiyken, kimileri neden aknelerle uğraşmak zorunda kalırlar? Bu sorunun cevabı kalıtımda saklıdır.
Cildimizin özelliklerini, bize hayat veren genetik programdan, hormon dengemizden ayrı düşünmek ne mümkün!
Akneye yol açan birçok etken sayabiliriz, en başta kalıtım, hormon dengesi, sonra çevre kirliliği, stres, ilaçlar, cilt bakım ürünleri, makyaj malzemeleri, ısı ve havanın neminde artış gibi. Ancak bunların adının “Ergenlik sivilceleri” olması boşuna değildir. Ergenlik çağına yaklaşırken, vücudumuzdaki seksüel hormonların üretimi hızlanır. Bunlar erkeklerde “androjenler” adı verilen daha ziyade “testosteron ve androtesteron”; kızlarda “östrojen ve progesteron”dur. Erkek vücudunda biraz kadınlık hormonları, kadın vücudunda da bir miktar erkeklik hormonları bulunur. Bedenimizdeki uyumu ve huzuru oluşturan tamamen bu hassas dengedir. Ne yazık ki çoğumuzda bu denge mükemmel değildir.
– Androjenler adını verdiğimiz erkeklik hormonları cildimizdeki sebum yani yağ salgısının artmasına neden olurlar. Akneleri başlatan en önemli etken yağ salgısının fazlalaşmasıdır. Androjenlerin yükselmesi cildimizdeki gözeneklerin genişlemesine yol açarak akne oluşumunu tetikler.
– Adet dönemi yaklaşırken kadınların vücudunda bulunan “progesteron” hormonu yükselir. Bu dönemde vücut su toplar, şişer, ter kokusu değişir. Östrojen karşısında ağırlığı artan progesteron, gözeneklerin büyümesine, yağlanmanın ve siyah noktaların artmasına neden olur.
– Stres de erkeklik hormonlarından bazılarını yükseltir. Sonuç, gözeneklerin genişlemesi, cildin yağlanması ve sivilcelerimizin artmasıdır.
– “Polikistik over” hastalığı kadın vücudunun normalden fazla erkeklik hormonu üretmesine yol açar. Bunun sonucunda kıllanma da artar, cilt çok fazla sebum salgılar ve akneler ortaya çıkar.
– Bazen kadınlık hormonlarından östrojenin eksikliği, vücuttaki erkeklik hormonunu dengelemeye yetmez. O zaman da aknelerle karşılaşırız.
– Veya tüm hormon seviyeleri normal olduğu halde bazen vücut erkeklik hormonlarına karşı aşırı derecede hassas davranır ve tepki gösterir. Sonuçta yine kıllanma ve akneler görülür.
Akneler nasıl tedavi edilir?
Ergenlik sivilceleri hormonların eseri olsa da, hormon tedavisine nadiren başvurulur. Ergenlik çağından sonra normal olarak hormon dengesi düzelir. Bu tedaviler genellikle topical (haricen sürülen) ve ağızdan alınan ilaçlarla yürütülür. Bazı durumlarda antibiyotik alımı gerekli olabilir. Hangi tedavileri yaparsanız yapın, A vitamini ve çinko almayı ihmal etmeyin.
Ilımlı akneler
Haricen yapılan kimyasal tedavilerin en başında, çeşitli AHA-BHA-PHA‘lar ile yapılan peelingler gelir. Bu yumuşak tedavi cildin en üst tabakasında birbirine bağlanan hücreleri ayırır, tıkanan gözenekleri açar, iz ve lekelerin oluşmasına engel olur. BHA adı verilen peelinglerin ana maddesi aspirin ile aynıdır. BHA peelingleri akne tedavisinde çok başarılıdır. Akneleri kurutur ve çoğu zaman, antibiyotik kullanımına bile gerek bırakmaz.
Şiddetli akneler
Akne çok şiddetli seyrediyorsa, benzol peroksit karışımları veya sentetik bir A vitamini türevi olan Tretinoin tedavisi denenir. Bazı durumlarda, antibiyotik alınması önerilir. Kimi hastalar için hormonların dengelenmesi gerekli olabilir. Baş edilmesi zor durumlarda Izotretinoin (Roacuttane) tavsiye edilebilir. Bu son derece etkili bir tedavidir ancak yan etkileri fazladır. Özellikle kistik aknelerde çok başarılıdır. İzotreitonin tedavisini uygulayabilen hastaların yaklaşık %69’u, akneden tamamen kurtulurlar.
Cerrahi
Kistik aknelere, bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekir. Cryoterapi, intralezyonal steroidler gibi farklı müdahale çeşitleri kullanılır.
Mezoterapi
Mezoterapi iğneleriyle deri altına A vitamini, C vitamini ve antibiyotikler enjekte edilir. Antibiyotik ve A vitamini doğrudan doğruya sivilceleri tedavi eder. C vitamini ise hücre yenilenmesini hızlandırarak iz kalmasını önler.
Işıkla tedavi
“FOTO Rejuvenation” adı verilen yöntem cildi uyarır. Böylece sivilceyi oluşturan mikroplara karşı savunma sistemini harekete geçirir. Mevcut sivilceler tedavi edilirken, yeni oluşumlar önlenir.
Güneşten korunma
Yukarıda sayılan tedavilerin çoğu güneşten korunmayı gerektirir. Zaten akneli ciltlerin güneşten korunması çok önemlidir. Yoksa baş edilmesi zor izlerle karşılaşılabilir.
Akne tedavisi doktorların işidir
Bu tedavilerin kimisi cildi kurutur, kimisi alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Bazen birkaç yöntem bir arada kullanılabilir. Her vaka özeldir. Tedaviye verdiği tepki, iyileşme hızı, direnci farklıdır. Bu nedenle akne tedavilerinin doktor kontrolünde yürütülmesi zorunludur.