Stresin, İnsana hem bedenen hem de ruhen birçok zarar vardır. Peki, stresle nasıl başa çıkmalı, neler yapmalıyız? Dermatolog Dr. Yasemin Fatih Amato, stresin cilde de birçok zararı olduğunu söyleyerek, stres sonucu ciltte oluşan hastalıkları bizlerle paylaştı.
Stresi kabaca günlük yaşamda karşılaşılan olayların, insan ilişkilerindeki baskının sonucu hissedilen sıkıntı ya da zorlanma durumu olarak tarif edebiliriz. Stres, hem bedenen hem de ruhen kişiye birçok zarar vermekle birlikte, belli bir stresin faydalı olduğu durumlar da vardır. Yani toptan kötüdür deyip bir kenara atamayız. Ama stres genel olarak kişide; bağışıklık sistemini zayıflatmakta, yorgunluk ve halsizlik meydana getirmekte, neden olduğu sıkıntı sonucu sinirlilik yapabilmektedir. Yoğun stres, başta mide ve sindirim sistemi rahatsızlıkları olmak üzere birçok hastalığa zemin hazırlamaktadır. Ayrıca, birçok hastalığın da etkisini artırmaktadır.
Stres ile vücudumuzda neler değişir?
Öncelikle merkezi sinir sisteminin stresi ilk algılayışı ile yani görmek, duymak, hissetmek ve düşünmek ile gelişen duruma, beyin, nörolojik ve hormonal yollardan cevap verir. Refleks olarak ya da düşünülmüş olarak bir vücut dili oluşur, eş zamanlı olarak ilk adrenalin (heyecan hormonu denebilir) salgılandığı an koşabilecek enerji ve güç oluşur. Asetil kolin (kas-sinir ilişkisi, aynı zamanda salgıların da düzenlenmesinde etkilidir) daha sonra kortizon seviyeleri değişir. Bu durumda kan basıncı ve kan şekeri değişikliğe uğrar, tüm vücut salgıları tepki verir, ağız kuruması, el, koltuk altı, yüz terlemesi, hatta bağırsak hareketlerinin artışı gibi belirtiler ortaya çıkar. Belli bir yaştan sonra stresle gelişen bu hormonal değişiklere karşı vücut savunmasını azaltabilir veya tepkisizlik geliştirebilir. Bu etki sonucunda vücudumuz bir tepki vermeye başlar. İşte bu tepkilerin en görünen hali cilt sorunlarıdır.
Stresin sebep olduğu rahatsızlıklar
Stres bizi basit veya komplike birçok hastalığa karşı savunmasız bırakır. Bu nedenle daha fazla spor yapmak, yediklerinize, içtiklerinize dikkat etmek ve sevdiklerinizle vakit geçirmek sizi rahatlatacaktır. Cilt hastalıkların bir kısmı doğrudan stresle ortaya çıktığı gibi bir kısmı da stresin tetiklemesi sonucu oluşur. Bu gibi cilt hastalıkları, derinin her bölgesini etkileyebilir ve uzun süreli olabilir.
Sedef hastalığı
“Psöriasis” denilen ve halk arasında sedef hastalığı olarak bilinen sorun, strese bağlı oluşan cilt hastalıkları içinde yaygın olarak görülmektedir. Her ırkta, her cins ve yaşta görülebilen bu hastalığa, sedef rengi kabuk tutmasından dolayı sedef hastalığı denilir. Kaşıntı oluşmadan sadece dış görünüşümü etkileyebilecek şekilde görülebileceği gibi tüm yaşamı etkileyebilen ve vücutta yaygın olarak görülen türleri de bulunur. Stres bu hastalıkta çok önemli bir rol oynamakta ve ilaçla müdahale edilen tek bir tedavi yöntemi bulunur.
Kurdeşen
Halk arasında kurdeşen diye bilinen “Ürtiker”, ciltte 1-2 santim çapında kırmızı, kabarık, kaşıntılı ve yer değiştiren döküntülerdir. Kabarıklıklar genellikle; yüzde, kollarda, bacaklarda ve parmaklarda oluşur. Toplumun yaklaşık %20’sinde görülebilen yaygın bir hastalıktır. Bu, alerjik bir hastalık olup, bazen nefes alamamaya kadar gidebilen, insan hayatını tehdit edebilecek boyutta kötü sonuçlar doğurabilir.
Saçkıran
Toplumda saçkıran olarak bilinen bu rahatsızlık (tıbbi adı Alopesi areata) herhangi bir belirti ortaya çıkarmadan, saçlı deri, kaşlar, kirpikler, sakal bölgesinde ve vücut kıllarının lokal olarak başlayan, daha sonra yaygınlaşabilen kıl dökülmesidir.
Stresin sebep olduğu diğer rahatsızlıklar
– “Trikotillomani” denilen kıl çekme hastalığı,
– “Verrukalar” denilen halkın siğil dediği birçok çeşidi bulunan oluşumlar,
– Pitiriasis rosea de gibert”, halkın madalyon ya da gül hastalığı dediği hastalık,
– Saçlı deride, dilde, vücudun birçok yerinde bazen tarif edilen, yanma, karıncalanma, acıma, uyuşma gibi yakınmalar,
– Alerjik nedenlerden dolayı ortaya çıkan bir hastalık olarak bilinen “egzama”,
– “Hiperidrozis” olarak bilinen aşırı terleme,
– Tırnak üzerinde çukurcuklar, sararma, tabakalanma, değişik şekil bozuklukları,
– Derinin melanin pigmentinin kaybolması ile ortaya çıkan, tedavisi de oldukça zor olan bir hastalık olan “Vitiligo” yani “ala hastalığı”.
Cilt sorunlarında tedavinin başarılı olması için stresten uzak durmak gerekiyor
Çağımızın rahatsızlığı olan stresin sebep olduğu cilt hastalıklarının tek bir sebebi olmadığı gibi çözümü de yok. Kimi zaman ilaçlar tedavide başarı sağlarken kimisinde psikolojik destek çözüm olabiliyor. Stresin sebep olduğu hangi hastalık olursa olsun, tedavinin başarılı olabilmesi için her şeyden önce altta yatan psikolojik sorunun olabildiğince ortadan kaldırılması gerekir. Cilt sorunları için ise haricen uygulanabilecek ilaçlar kullanılır. Şehir ve iş yaşamında stresten uzak kalabilmek neredeyse imkansız ancak çözüm bizle başlayıp bizde bitiyor.